Het microbioom van de hoofdhuid en het verband met roos

Lange tijd werd gedacht dat hoofdroos vooral te wijten is aan een mix van genen, allergische reacties en andere gevoeligheden. Maar de exacte oorzaak; daarover tastten wetenschappers en dermatologen nog steeds in het duister. De laatste tijd wordt er weliswaar steeds meer duidelijk dat huidmicroben invloed uitoefenen op deze hoofdhuidaandoening. Roos is een van die condities die misschien niet zozeer schadelijk is voor je fysieke gezondheid, maar wel erg vervelend. Schilfers op je kleding en kussen wijzen uit dat je te maken hebt met roos – vooral ook goed zichtbaar in donker haar. Het wordt voornamelijk gedreven door een overgroei aan micro-organismen – zoals bacteriën, gisten en fungi – die de hoofdhuid van de schedel bevolken. Voeden deze microben zich met de natuurlijke oliën op je huid dan kunnen ze bijproducten produceren waar je lichaam op reageert. Mogelijk resultaat: schilfers en ontstekingen. Zo is op dit moment de veronderstelling van experts. Met nieuw onderzoek omtrent roos op de hoofdhuid, wat het precies veroorzaakt en micro-organismen duiken we dieper in de materie.

De diversiteit en overvloedigheid van bacteriën en fungi op je huid en dus ook hoofdhuid (kortom: het microbioom) hebben hun weerslag op het welzijn van je schedel. Aangezien roos te maken heeft met een afschilferende hoofdhuid is het logischerwijs belangrijk dat je microbioom in goede staat verkeert. Volgens nieuw onderzoek heeft een schilferige hoofdhuid, met droge en vette roos, een uniek microbioom. Vooral wat betreft schimmels. In de afgelopen jaren is er in haarverzorging steeds meer aandacht gekomen voor de optimale verzorging van je hoofdhuid, en daarmee haar. Zie het als een vruchtbare voedingsbodem. In dit artikel kijken we naar de link tussen het microbioom en roos op de hoofdhuid.

Het microbioom is het met het blote oog onzichtbare ecosysteem van micro-organismen op onze huid. Zeer belangrijk voor het optimaal functioneren van onder meer je hoofdhuid. Dat microbioom bestaat met name uit bacteriën, waaronder de Staphylococcus epidermidis en de Propionibacterium acnes, inmiddels bekend onder een nieuwe naam: Cutibacterium acnes. Plus hiernaast talloze gisten. Wat betreft die gisten wordt de hoofdhuid vooral bevolkt door Malassezia restricta. Huidcondities die vaak worden geassocieerd met genoemde malassezia zijn: atopische dermatitis zoals eczeem en haarroos. Dit is niet per definitie een kwalijk gist voor iedereen – het bevindt zich daar in zijn natuurlijke staat niet voor niets – maar wel eentje die in balans dient te zijn. Van al deze bacteriën en gisten bestaan er miljoenen per vierkante centimeter!

Net zoals bij elk ecosysteem (een ecosysteem is bijvoorbeeld een bos, de aarde als geheel, maar ook een individuele boom) leven deze micro-organismen op je huid en hoofdhuid in evenwicht met elkaar en dus met de huid. Hierdoor wordt ze ook essentiële voedingsbronnen verstrekt, met name via zweet en sebum ofwel talg. Net zoals op de huid van het gezicht en het lichaam speelt het microbioom een glansrol in het beschermen van de schedel tegen pathogene (ziekteverwekkende) micro-organismen. Iedereen heeft zijn geheel eigen hoofdhuid microbioom. Die bacteriebevolking kan zelfs wisselen, afhankelijk van de seizoenen of gedurende de dag wanneer je bijvoorbeeld je haar wast.

Zojuist hebben we al even de Malessezia restricta aangestipt, een gist. Dit is een van de voornaamste ‘daders’ verantwoordelijk voor de ontwikkeling van haarroos. Recent onderzoek bij L’Oréal (1) heeft aangetoond dat dit type gisten qua hoeveelheid maar liefst tien keer meer voorkomen op de hoofdhuid van iemand met roos in vergelijking met iemand zonder haarroos. Daar houdt het niet mee op. In vitro-experimenten hebben aangetoond dat deze Malessezia restricta giftig zijn voor de cellen van de schedel (2). Het exacte mechanisme hierachter dat roos veroorzaakt is nog onbekend en wordt op dit moment bestudeerd middels verschillende hypothesen. Hiernaast hebben Vichy’s wetenschappers een disbalans in bacteriële populaties ontwaard, met een toename in de hoeveelheid van Staphylococcus en een afname in de hoeveelheid van Cutibacterium acnes in delen van de hoofdhuid waar zich roos bevindt. Stap voor stap wordt er getracht te doorgronden hoe dit onevenwichtige microbioom (bekend als dysbiose) begint en of het direct impact heeft op haarroos. Waar we in ieder geval zeker van zijn is dat sebum ofwel talg op de hoofdhuid, waar Malessezia zich mee voedt, essentieel is bij het vormen van roos. Zonder talgproductie, zoals het geval bij kinderen, is er geen sprake van roos!

Een andere factor waarvan Vichy’s onderzoekers nu denken dat het naast Malassezia en talg bijdraagt aan roos is iemands aanleg voor roos op de hoofdhuid. Dit verschilt simpelweg per individu. Sommige mensen zijn gevoeliger dan anderen voor het ontwikkelen van roos – wegens een droge hoofdhuid ofwel schedel, problemen met de barrièrefunctie van de hoofdhuid of vanwege immuun- of antioxidanttekorten die niet naar behoren functioneren. Hierdoor is haarroos een veelvoorkomende aandoening, die bijna (vroeger of later in een mensenleven) de helft van de wereldpopulatie treft. 


Bronnen:
(1) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25739873
(2) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25038621